het nut van bodemanalyses

Kennis delen is een belangrijk segment in onze sector, en naar mijn mening gebeurt dit nog te weinig. In het volgende artikel wil ik het graag hebben over het nut en de essentie van het nemen en ontleden van bodemanalyses en hierop een bemestingsplan te kunnen opmaken.

Het nemen van een bodemanalyse is het meest ideale tijdens de wintermaanden omdat er dan een verminderde activiteit is van de grasplant omdat deze vaak in rust is, dit betekent dat de opname van voedingsstoffen minimaal is en geeft dus op deze manier een representatieve weergave van de beschikbare voedingsstoffen in de bodem. Het geeft je dan voldoende tijd om de resultaten van het labo te evalueren en een bemesting strategie op te maken.

Een bodemanalyse is een essentieel hulpmiddel voor landbouwers, tuiniers en tuinaanleggers om inzicht te krijgen in de kwaliteit van de bodem en de behoeften van de gewassen. Een bodem kan je vergelijken met de batterij van een auto, of de fundering van een huis. Je mag eender welk huis hebben zonder fundering zal het niet lang staande blijven. Het is dan ook een belangrijke stap vooraleer je een tuin gaat aanleggen of een bemestingsplan maakt van een bestaand gazon, er voor te zorgen dat de planten; of het nu plantgoed of gras is, de juiste voedingsstoffen krijgen en optimaal kunnen groeien om de bodem weer in balans te krijgen.

Alles begint bij de monstername; hier is het belangrijk dat je aan de hand van een tool (zie foto 1) op verschillende plekken van het perceel een staalname doet. Als het gaat om een bemestingsplan voor een bestaand gazon is de diepte van een monstername van 15cm echt het maximum, omdat je wil weten wat de wortels van de grasplant kunnen opnemen. Eigenlijk is het beste dat je gaat kijken hoe diep je wortelgestel momenteel is, doe daar een aantal cm diepte bij en je weet de diepte van de staalname, ik gebruik altijd een profielmeter (zie foto). Wat ook heel belangrijk is, dat je enkel de grond analyseert; de thatch (=vilt) laag en grasbestand moet verwijderd worden. Doe je dit niet dan ga je in het rapport dat je terugkrijgt van het labo een verkeerde analyse krijgen van het organisch stofgehalte en de monstername draait tenslotte om de opname van nutriënten via de wortels te meten. Eens dat je +- 500gr grond hebt verzameld, stuur je deze staal naar een onafhankelijk labo (BDB, Fertilab, Eurofins,…).

Bij het labo begint de bodemanalyse, een proces waarbij de samenstelling van de bodem wordt geanalyseerd.

 

Het omvat het meten van:

• de pH-waarde of zuurtegraad: de ideale pH ligt tussen 5,5 en 6,5 voor gazons, hier komt het verhaal van bekalken naar voren, is de Ph laag dan kan je bekalken, anders NIET! Het is gemakkelijker om te werken naar een hogere ph dan omgekeerd. Op 80% van de analyses die ik kreeg had ik te maken met een ph van boven de 7,5. Mensen kalken te graag, maar weten vaak niet waarom, laat staan dat ze eerst dergelijke meting hebben uitgevoerd.

• organische stofgehalte (OS) verwijst naar de hoeveelheid organisch materiaal dat aanwezig is in de bodem. Organisch materiaal bestaat uit dood plantenmateriaal, dierlijke mest, micro-organismen en andere natuurlijke resten die in de bodem worden afgebroken. Dit organisch materiaal fungeert als voeding voor bodemorganismen, die op hun beurt de nutriënten omzetten naar opneembare voedingstoffen voor de plant. Het OS is een belangrijke parameter omdat deze een belangrijke invloed heeft op de bodemkwaliteit, -vruchtbaarheid en – gezondheid. Het zorgt voor het behouden van de bodemstructuur door het vasthouden van vocht, voedingsstoffen en het bevorderen van bodemleven. Een gezond gazon ligt tussen de 3% en 5% OS. Het optimale percentage kan echter variëren afhankelijk van verscheidene factoren zoals klimaat, bodemsoort en het gewenste grasbestand van het gazon. Een hoger OS heeft als voordelen een betere waterretentie, verbeterde voedingsstoffenvoorziening en een gezonder bodemleven te bieden; het kan ook de structuur van de bodem verbeteren waardoor de wortelgroei van het gras wordt bevorderd; en dus kan een hoger OS de weerstand van het gazon tegen ziekte en plagen vergroten. Let op! Met een te hoog OS kan leiden tot problemen zoals overmatig waterbehoud, slechte beluchting, groei van mos, heksenkringen, black layer en andere ziektes die verwant zijn met te hoge OS. Om dit OS te verhogen kun je organische en organische-minerale meststoffen, compost en organische bodemverbeteraars gebruiken, zo ook recycling bij het maaien verhoogt OS.

Let op met compost; zie artikel blog maart op www.greentechpower.eu ‘Compost is een fantastisch middel, maar niet zaligmakend’

• Klei humus complex CEC (Cation Exchange Capacity): deze verwijst naar de interactie tussen de kleideeltjes en de organische humusdeeltjes in de bodem. Het complex ontstaat doordat kleideeltjes oppervlakteladingen hebben die kationen kunnen vasthouden, dit terwijl humusdeeltjes negatief geladen zijn en kationen kunnen uitwisselen. Deze parameter speelt een belangrijke rol bij het vasthouden en tegelijktijdig ook beschikbaar stellen van voedingstoffen aan planten. Je kan het zien als de opslagplaats van voedingstoffen en voorkomt dat deze uitspoelen uit de bodem. Calcium (Ca) kan het CEC sterk beïnvloeden; Ca speelt een belangrijke rol bij het stabiliseren en verbeteren van de bodemstructuur, vooral in kleigronden. Het heeft als eigenschap om kleideeltjes samen te binden, waardoor de stabiliteit van de bodem zal toenemen. Dit verbetert de water- en luchthuishouding van de bodem.

 

2. De macro nutriënten: 

Dit zijn de essentiële voedingsstoffen die in grote hoeveelheden nodig zijn voor de groei en ontwikkeling van planten; ze worden omschreven als macro omdat ze in grote hoeveelheden nodig zijn in vergelijking tot de micro elementen.

Is essentieel voor de productie van eiwitten, enzymen, chlorofyl en andere moleculen in planten. Het speelt een cruciale rol bij de groei en ontwikkeling van bladeren en stengels.

• Fosfor (P)

Is nodig voor processen als fotosynthese, celgroei, wortelontwikkeling en bloemvorming.

• Kalium (K)

Is belangrijk voor het proces zoals het regulieren van waterbalans, het activeren van enzymen, het bevorderen van wortelgroei en staat vooral gekend om de weerstand tegen ziekten en plagen. Het speelt een rol in het transport van voedingsstoffen in de plant.

• Calcium (Ca)

Enerzijds Is calcium in de plant verantwoordelijk voor de activering van enzymen en het reguleren van fysiologische processen, zoals de opname en transport van ander voedingsstoffen. Het bevordert de gezondheid en stevigheid in de celwand van de plant.

Anderzijds helpt calcium het verbeteren van de bodemstructuur door kleideeltjes te binden en aggregaten te vormen; het verbetert ook de waterinfiltratie en beluchting van de bodem

• Magnesium (Mg)

Is een essentieel onderdeel van chlorofyl (het pigment dat verantwoordelijk is voor de fotosynthese) en speelt een cruciale rol bij het bevorderen van de energieproductie in de plant. Het is belangrijk voor de celgroei en ontwikkeling. Magnesium draagt bij aan de bodemstructuur door de vorming van stabiele aggregaten te bevorderen.

• Zwavel (S)

Is een belangrijk onderdeel van aminozuren, de bouwstenen van eiwitten. Het speelt een rol bij de vorming van bepaalde vitamines, ook draagt het bij aan de ontwikkeling van gezonde wortels en bevordert de algemene groei van planten. Zwavel is een belangrijk onderdeel van organisch materiaal in de bodem en draagt bij aan de vorming van humus, wat dus de bodemstructuur verbetert en het vermogen van de bodem om voedingsstoffen vat te houden vergroot.

3. De micro nutriënten of sporenelementen komen in kleine hoeveelheden voor. Om deze aan te zuiveren moeten maar kleine hoeveelheden toegevoegd worden in tegenstelling tot de macro nutriënten. Borium (B), Koper (Cu), ijzer (Fe), Mangaan (Mn), Molybdeen (Mo), Zink (Zn)

 

Nadat de bodemanalyse is gebeurd, en je hebt de resultaten in ontvangst kan je aan de hand van deze cijfers een aangepast bemestingsplan opmaken of laten opmaken door een consulent/adviseur. Een bemestingsplan op basis van een bodemanalyse zorgt voor een gerichte en efficiënte toepassing van meststoffen. Door te weten welke voedingsstoffen al aanwezig zijn in de bodem kun je precies berekenen hoeveel extra meststoffen er nodig zijn; dit voorkomt overbemesting dat dan weer leidt tot milieu schade. Een juist evenwicht van voedingsstoffen voorkomt plantenziekten en plagen. Een juist opgesteld bemestingsplan op basis van de bodemanalyse draagt bij aan milieubescherming dit door het verminderen van het gebruik van meststoffen en het voorkomen van uitspoeling, wordt de impact op het milieu verminderd; dit helpt dan weer om de waterkwaliteit te behouden en de biodiversiteit in de bodem te beschermen.

Een bodemanalyse is dé fundering van een gezonde plant

zie ook mijn categorie "bodemanalyses en tools" 

Nicolas De Schutter

NDS Green Solutions